Hạnh phúc là mục tiêu tối thượng của con người. Mọi hệ thống kinh tế, chính trị hay xã hội đều hướng đến việc giúp con người được sống hạnh phúc hơn. Nhưng hạnh phúc bắt đầu từ đâu, từ vật chất hay tinh thần? Muốn hiểu điều đó, phải trở về với cội nguồn: nhu cầu sống của con người.

Con người tồn tại và phát triển nhờ được đáp ứng các nhu cầu cơ bản: ăn, mặc, ở, đi lại, liên lạc, giải trí và chăm sóc sức khỏe. Những nhu cầu ấy hình thành nên toàn bộ hoạt động kinh tế – xã hội. Một xã hội văn minh trước hết phải bảo đảm cho người dân được no ấm, an toàn và có phẩm giá. Đó là nền tảng vật chất của hạnh phúc.

Tuy nhiên, khi vật chất đủ đầy, con người lại thấy trống vắng. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, sau một mức thu nhập nhất định, tiền bạc không còn làm tăng hạnh phúc. Hạnh phúc không đến từ việc có nhiều hơn, mà từ cảm giác đủ và có ý nghĩa. Khi con người chỉ chạy theo tiêu dùng, họ có thể thỏa mãn tức thời nhưng lại đánh mất sự bình an lâu dài.

Hạnh phúc vì thế không chỉ là trạng thái sung túc, mà là sự hài hòa giữa vật chất và tinh thần. Nó gồm ba tầng:

• Hạnh phúc sinh tồn: được sống an toàn, đủ ăn, đủ mặc.

• Hạnh phúc xã hội: được tôn trọng, được yêu thương, được sống trong cộng đồng công bằng.

• Hạnh phúc tinh thần: được tự do lựa chọn, có lý tưởng và mục đích sống.

Khi con người đạt được sự quân bình giữa ba tầng ấy, họ tìm thấy giá trị của đời sống – đó mới là hạnh phúc đích thực.

Ngày nay, nhiều quốc gia đã nhìn nhận hạnh phúc như một thước đo phát triển. Bhutan xây dựng Chỉ số Hạnh phúc Quốc gia, Liên Hợp Quốc công bố Báo cáo Hạnh phúc Thế giới, và nhiều nước chú trọng sức khỏe tinh thần, công bằng xã hội, chất lượng môi trường. Với Việt Nam, ba từ “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” được khắc trên quốc huy không chỉ là khẩu hiệu, mà là triết lý nhân sinh: độc lập là điều kiện, tự do là quyền, và hạnh phúc là mục tiêu tối hậu.

Hạnh phúc không phải là kết quả của sự tích lũy vô tận, mà là khả năng sống an nhiên, biết đủ và biết sẻ chia.
Một xã hội hạnh phúc không nhất thiết giàu có nhất, mà là nơi mọi người đều có cơ hội sống có giá trị, không ai bị bỏ lại phía sau. 

Hạnh phúc, suy cho cùng, không nằm ở những gì ta sở hữu, mà ở cách ta cảm nhận và yêu thương cuộc sống này. 

Khi con người biết dừng lại, biết tri ân và sống có ý nghĩa, hạnh phúc sẽ hiện hữu – giản dị mà sâu xa – trong từng hơi thở của cuộc đời.